Šta je seoski turizam?

Pre stotinak godina samo su imućniji ljudi u gradovima sebi mogli priuštiti provođenje godišnjeg odmora na moru i planini, pa je uobičajeno odredište bilo selo i rodbina. Danas, kada mnoga gradska deca nisu nikada videla uživo konje, krave ili svinje, seoski turizam je postao čak pomodarska pojava, ali koja predstavlja odličan način da se spoje boravak u prirodi, aktivan ili pasivan odmor i upoznavanje sa kulturom i tradicijom nekog kraja.

Sa aspekta stepena urbanizovanosti i naseljenosti neki prostor može biti urban (gradska naselja), rurban (obično periferije većih gradova ili manji gradovi – varoši) i ruralan (seoski). Seoski ili ruralni turizam se vezuje za ruralna područja koja predstavljaju osnovne receptivne prostore seoskog turizma, dok su glavna emitivna područja seoskog turizma upravo velike gradske aglomeracije i visokourbanizovane sredine. Turizam pretpostavlja privremenu promenu mesta boravka, koja obično podrazumeva boravak u nekom kvalitativno i pejzažno potpuno drugačijem prostoru, a sela i njihovo prirodno okruženje to svakako jesu za velike gradske centre.

Seoski turizam obično predstavlja drugi ili treći odmor u toku godine (nakon letovanja i zimovanja). Glavne sezone su proleće i jesen, dok se značajan promet ostvari i u letnjim mesecima. Primarni motivi zbog kojih turisti dolaze na selo su priroda i kulturno nasleđe, kao i gastronomija, aktivnosti, specijalni interesi (branje lekovitog bilja, hiking, trekking, vinske ture, edukacija,…).
Za seoski turizam se često vezuju termini agroturizam i ekoturizam. Agroturizam podrazumeva boravak na selu uz aktivno učešće u svim poljoprivrednim radovima ili radi edukacije (npr. uzgoj vinove loze, pripremanje zimnice…). Ekoturizam predstavlja boravak u nenarušenoj i očuvanoj prirodi. Ekoturisti su ekološki osvešćeni putnici koji za svoj boravak biraju isključivo prostore izuzetne prirodne lepote, koji ne borave u velikim otmenim i skupim hotelima, već upravo u malim seoskim turističkim domaćinstvima koja svojim poslovanjem i postojanjem ne narušavaju prirodno okruženje u kojem se nalaze. Ekoturizam je vrsta turizma koja beleži veći godišnji rast od svih drugih vidova turizma (30% godišnje). Zato ću ekoturizmu posvetiti više pažnje drugom prilikom.

Ruralni turizam se ne odlikuje masnovnošću, tj. ne postoje seoske destinacije koje privlače više stotina hiljada ljudi. To se može desiti samo u retkim slučajevima kada se u selu održava neka manifestacija, ali tada je osnovni motiv turista upravo to dešavanje, a ne seoska sredina.

Najčešći gosti seoskih domaćinstava su:

– porodice (obično sa decom do 12 godina starosti);
– male grupe koje putuju zbog nekih specijalnih interesa (planinarenje, biciklizam, hiking, tradicija i folklor,…);
– individualni posetioci (na primer takozvani backpackers-i);
– organizovane grupe koje dolaze iz edukativnih razloga (studenti šumarstva, biologije, veterine, georgrafije, učenici srednjih škola, i dr.).

Navedeni tipovi turista dolaze obično iz velikih urbanih sredina koje nisu od datog sela udaljene više od 350 km. Ovo je neko nepisano pravilo, ali naravno da ima izuzetaka. Ako se u blizini nekog sela nalazi izuzetno atraktivna pećina, ovde dolaziti speleolozi ali i ostali turisti sa čitavog kontinenta pa i šire. Isto tako, gosti nekog sela mogu biti ljudi koji inače žive na selu, ali su u pitanju dve različite ruralne sredine, sa različitim kulturnim nasleđem i folklorom. Primer je kada ljudi iz npr. jugoistočne Srbije obilaze vojvođanske salaše, ili kada žitelji alpskih sela sa severa Italije posećuju tradicionalna primorska sela Sicilije.

Prosečna dužina boravka u seoskom turizmu se ne može tačno odrediti jer je ova kategorija u mnogome zavisna od ponude određenog seoskog područja kao i želja i interesovanja samih turista. To može biti vikend na selu, ali i dvonedeljni pa i duži boravak. Ipak, sve češći su kraći boravci u trajanju od dva do tri dana.

Seoski turizam beleži konstantan rast u svetu. Tome su svakako doprineli neki savremeni globalni trendovi kao što su zaštita prirode, boravak u prirodi, kao i očuvanje i ponovno oživljavanje lokalnih tradicija, običaja, kulturno-istorijskih spomenika, a sve to na temeljima održivog razvoja. Seoski turizam uspešno inkorporira sve ove elemente u svoju ponudu, pa zato i ne čudi što sve više turista putuje u ruralne predele.

Značaj seoskog turizma je višestruk, a prvenstveno se ogleda u očuvanju prirodne sredine i kulture nekog mesta, i u poboljšanju opšte socio-ekonomske slike određenog ruralnog prostora. O značaju seoskog turizma će biti više reči u nekom od narednih tekstova.

Povezani tekstovi:

– Značaj seoskog turizma